by Rótin félag um málefni kvenna | 30.06.2020 | Erindi til stjórnvalda
Rótin hefur sendi í dag, 30. júní 2020, eftirfarandi erindi til RÚV:
Til: Baldvins Þórs Bergssonar, dagskrárstjóra Rásar 2, Sigmars Guðmundssonar, dagskrárgerðarmanns og Stefán Eiríksson, útvarpsstjóri
Efni: Þöggun ofbeldis og hludrægni í dagskrárgerð
Reykjavík 30. júní 2020
„Vandi SÁÁ snýst um yfirgengilegt ofbeldi í samskiptum, vanvirðingu, undirróður og valdabaráttu manna sem geta ekki sleppt tökunum á gömlum tímum,“ segir í yfirlýsingu frá 57 starfsmönnum SÁÁ þar sem þeir frábiðja sér frekari afskipti Þórarins Tyrfingssonar af starfi félagsins. Af yfirlýsingunni má skilja að Þórarinn, sem hefur starfað hjá samtökunum í 42 ár, þar af í 20 ár sem bæði framkvæmdastjóri lækninga og formaður samtakanna, sé aðalgerandi í því ofbeldi sem starfsfólkið lýsir. Í Viðskiptablaðinu kemur einnig fram í máli Kristbjargar Höllu, starfsmanns SÁÁ að „ógnarstjórn sem hafi verið við lýði þegar hann var við stjórn.“ (more…)
by Rótin félag um málefni kvenna | 30.03.2020 | Erindi til stjórnvalda, Fréttatilkynning
Rótin lýsir miklum áhyggjum af þróun meðferðarmála í landinu í ljósi þeirra atburða sem nú eru að gerast innan SÁÁ, ekki síst með tilliti til aðstæðna í samfélaginu.
Til margra ára ríkti stöðnun í meðferðargeiranum hér á landi þar sem SÁÁ var allsráðandi með hið svokallaða „íslenska módel“. Landspítalinn breytti sinni nálgun í samræmi við nýjustu þekkingu upp úr aldamótum og fór að leggja áherslu á dag- og göngudeildarþjónustu og sálfræðilega meðferð.[1]
Gæðastarf og stefnumótun hjá SÁÁ fékk falleinkunn í hlutaúttekt Embættis landlæknis árið 2016. Bent var á að engin gögn væru til um árangur meðferðarinnar og engar þjónustukannanir.[2] Á sama tíma var félagið í stórtækum framkvæmdum á Vík með áherslu á inniliggjandi meðferð eftir gamla meðferðarlíkaninu sem að mestu er í höndum áfengis- og vímuefnaráðgjafa með litla menntun.[3] Erlendar rannsóknir sýni hins vegar að ekki er betri árangur af inniliggjandi meðferð en af dag- og göngudeildarmeðferð [4] og að fráhvarfsmeðferð, eins og hún hefur verið stunduð, sé ekki sérstaklega árangursrík aðferð heldur. [5]
Eftir að Rótin hóf sína baráttu hafa orðið ýmsar jákvæðar breytingar hjá SÁÁ, ekki síst eftir að Valgerður Rúnarsdóttir, yfirlæknir, og Ingunn Hansdóttir, yfirsálfræðingur, tóku við stjórnartaumunum á Vogi. Unnið hefur verið að aukinni fagmennsku í meðferðinni, kynjaskiptingu og innleiðingu áfallamiðaðrar nálgunar og aukinnar faglegrar þjónustu eins og sálfræðiþjónustu. Allt eru þetta skref í rétta átt.
Forsvarsmenn SÁÁ þreytast ekki á að hamra á því að fíknivandi sé „krónískur læknisfræðilegur sjúkdómur eins og hjartasjúkdómar og sykursýki“[6] það skýtur því verulega skökku við, og lýsir mikilli rörsýn á nútíma heilbrigðisþjónustu, að sjá Arnþór Jónsson, formann þessara stóru almannasamtaka, kvarta undan auknum faglegum metnaði og áherslum hjá forstjóra sjúkrahússins Vogs:
„Undanfarin ár hefur rekstrarkostnaður á meðferðarsviði SÁÁ vaxið mjög. Kostnaður fer upp þótt afköst þjónustunnar standi í stað eða minnki jafnvel og ástæðan er ráðningar háskólamenntaðs starfsfólks til að mæta faglegum áherslum forstjóra sjúkrahússins Vogs“.[7]
Formanni SÁÁ finnst sárt að segja upp körlum sem komnir eru á eftirlaunaaldur á meðan honum er það sársaukalaust að reka fagfólk eins og sálfræðinga. Þá er spurning hvort að ríkið þurfi ekki að endurskoða samninga við SÁÁ ef rétt reynist að þar sé kveðið á um að greiða fyrir vinnu áfengis- og vímuefnaráðgjafa en ekki háskólamenntaðs fagfólks:
„Öflugu starfsfólki sem var komið á aldur var einnig sagt upp, þar á meðal Þórarni Tyrfingssyni, fyrrverandi yfirlækni á Vogi og formanni SÁÁ. „Það var mjög sárt líka. Þetta voru menn með áratuga reynslu, kunnáttu og þekkingu. Það er mjög vont að missa þá,“ segir Arnþór og bætir við að ríkið borgi ekkert fyrir sálfræðiþjónustuna sem er veitt hjá SÁÁ. Hún sé öll í boði samtakanna og því kostnaðarsöm.“[8]
Rótin skorar á yfirvöld að tryggja að fólk sem notar vímuefni fái faglega þjónustu sem byggir á gagnreyndri þekkingu samkvæmt tilmælum alþjóðastofnana og tekur undir með þeim sem fordæma vinnuaðferðir framkvæmdastjórnar og formanns SÁÁ.
Rótin, sem býr yfir sérþekkingu á vímuefnavanda kvenna, er með útfærðar hugmyndir um þjónustu við konur með áfallasögu og/eða vímuefnavanda og áréttar að við erum tilbúnar til að leggja okkar af mörkum við uppbyggingu þjónustu við þennan hóp.
Heimildir:
[1] Bjarni Össurarson. 2005. „ Bætt aðstaða vímuefnadeildar LSH.“ Morgunblaðið, 15. mars. Sjá https://www.mbl.is/greinasafn/grein/1006920/.
[2] Embætti landlæknis. 2016. Hlutaúttekt. Meðferðarstofnanir SÁÁ. Sjá https://www.landlaeknir.is/utgefid-efni/skjal/item29702/.
[3] Samkvæmt netfangalista starfsmanna 30. mars 2020 störfuðu 22 áfengis- og vímuefnaráðgjafar hjá SÁÁ, 4 dagskrárstjórar, sem líka eru ráðgjafar, 17 ráðgjafanemar, 13 sjúkraliðar, 2 sjúkraliðanemar, 4 sálfræðingar, 1 yfirsálfræðingur og 2 sálfræðinemar, 11 hjúkrunarfræðingar, 2 hjúkrunarfræðinemar, 3 læknaritarar, 3 móttökuritarar, 4 læknar, 1 yfirlæknir og svo starfsfólk á skrifstofu sem ekki vinnu við umönnun eða meðferð. Sjá https://saa.is/samtokin/netfong/.
[4] Dennis McCarty og fl. 2014. Substance Abuse Intensive Outpatient Programs: Assessing the Evidence, í Psychiatry Online. Sjá: http://ps.psychiatryonline.org/doi/full/10.1176/appi.ps.201300249
[5] Jason Luty. (2003). „What works in drug addiction?“ BJPsych Advances, 9(4). Sjá doi:10.1192/apt.9.4.280.
[6] Arnþór Jónsson. 27. nóvember2014. Fíkn er heilasjúkdómur. Sjá https://saa.is/fikn-er-heilasjukdomur/.
[7] Mbl.is. 28. mars 2020. Býðst til að stíga til hliðar. Sjá https://www.mbl.is/frettir/innlent/2020/03/28/bydst_til_ad_stiga_til_hlidar/.
[8] Mbl.is. 27. mars 2020. Segir neyðarástand ríkja hjá SÁÁ. Sjá https://www.mbl.is/frettir/innlent/2020/03/27/segir_neydarastand_rikja_hja_saa/.
Ályktunin í PDF-skjali.
by Rótin félag um málefni kvenna | 22.01.2020 | Erindi til stjórnvalda
Rótin tekur heilshugar undir þá kröfu foreldra Heklu Lindar Jónsdóttur að lærdómur verði dreginn af aðstæðum við andlát hennar og gerðar verði nauðsynlegar breytingar á verklagsreglum Lögreglu og Neyðarlínu.
Ungt fólk með vímuefnavanda á Íslandi býr við algjörlega ófullnægjandi úrræði og stuðning til að losna út úr sjálfskaðandi hegðunarmynstri og saga Heklu Lindar þarf að verða stjórnvöldum hvatning til að bretta upp ermar og gera stórátak í því að bæta þjónustu við þennan berskjaldaða hóp. Hluti af því átaki þarf að felast í faglegri stefnumótun, að stórauka fræðslu og þjálfun í heilbrigðis- og réttarkerfi, markviss vinna gegn fordómum og aukin þekking á réttum viðbrögðum, t.d. við því þegar ung manneskja lendir í geðrofi vegna neyslu.
Rótin undrast það mikla afl sem fílefldir lögregluþjónar hafa beitt við handtöku Heklu Lindar sem var lítil og nett og varla verið ógn við nokkurn mann nema sjálfa sig í því ástandi sem hún var í við handtökuna. Þá er það stórkostlegt undrunarefni að það sé „mat sérfræðinga“ að þær aðferðir sem notaðar voru við handtökuna og áttu að mati réttarmeinafræðings „umtalsverðan þátt í dauða Heklu“ séu „viðurkenndar aðferðir“. Ef svo er þá er full ástæða til að endurmeta hvað er „viðurkennd aðferð“ við handtöku fólks í geðrofi. (more…)
by Rótin félag um málefni kvenna | 24.11.2019 | Erindi til stjórnvalda
Reykjavík 24. nóvember 2019
Umsögn Rótarinnar um breytingu á lögum um ávana- og fíkniefni, nr. 65/1974, með síðari breytingum (neyslurými), 328. mál
Með tölvupósti þann 6. nóvember síðastliðinn óskaði nefndasvið Alþingis eftir umsögn Rótarinnar um ofangreint frumvarp. Ráð Rótarinnar fagnar frumvarpi ráðherra og lýsir sig fyllilega samþykkt frumvarpinu. Ráðið telur aðgang að öruggu neyslurými vera nauðsynlega breytingu á ávana- og fíkniefnalöggjöfinni og mikilvægan lið í því að vernda þá sem sprauta vímuefnum í æð og eru í mikilli heilsufarslegri áhættu vegna þess.
Sú breyting á lögum sem hér er mælt fyrir um er til mikilla bóta í þá átt að hægt sé að veita notendum ávana- og fíkniefna aðstoð á mannúðlegan hátt og í samræmi við bestu þekkingu með það í huga að bæta heilsu, líðan og lífslíkur þeirra. Ráð Rótarinnar styður þá skaðaminnkandi hugmyndafræði sem frumvarpið byggir á og tekur undir það sjónarmið að nauðsynlegt sé að beygja af leið refsistefnunnar sem nú er almennt viðurkennt að hefur komið illa niður á notendum vímuefna, mannréttindum þeirra, heilsu, lífslíkum og félagsstöðu. (more…)
by Rótin félag um málefni kvenna | 3.11.2019 | Erindi til stjórnvalda
Umsögn Rótarinnar um breytingu á lögum um ávana- og fíkniefni, nr. 65/1974 (varsla), 23. mál
Með tölvupósti þann 17. október síðastliðinn óskaði nefndasvið Alþingis eftir umsögn Rótarinnar um ofangreint frumvarp. Ráð rótarinnar hrósar flutningsmönnum fyrir að taka tillit til nýjustu sannreyndra gagna við vinnslu frumvarpsins þar sem skaðaminnkun í stað úreltra kennisetninga er höfð í fyrirrúmi. Þá telur ráð Rótarinnar að velferðarnefnd sem mælti á síðasta þingi með því að varsla neysluskammta ólöglegra ávana- og fíkniefna yrði undanskilin refsingu, hafi sannarlega staðið undir nafni þar sem velferð þeirra sem misnota og þar með hljóta mestan skaða af ávana- og fíkniefnum var höfð í fyrirrúmi.
Sú breyting á lögum sem hér er mælt fyrir um er til mikilla bóta til þess að hægt sé að veita neytendum ólöglegra ávana- og fíkniefna aðstoð á forsendum sem neytendur geta fellt sig við, svo sem eins og heilbrigðisþjónustu, félagslega aðstoð eða meðferð til að draga úr/stöðva neyslu og vinna úr undirliggjandi erfiðleikum. Í greinagerð með frumvarpinu er farið vel yfir hvaða kosti það hefur í för með sér að varsla neysluskammta verði ekki lengur refsisverð og tekur ráð Rótarinnar undir þann rökstuðning. (more…)
by Rótin félag um málefni kvenna | 2.03.2019 | Erindi til stjórnvalda
Hér glittir í dr. Nancy Poole
Rótin sendi eftirfarandi hugleiðingu á Magnús Geir Þórðarson, útvarpsstjóra, í dag. 2. mars 2019.
Hér koma hugleiðingar um viðbragðaleysi RÚV við ráðstefnu sem Rannsóknastofnun í jafnréttisfræðum, Rótin, Jafnréttisskóli Háskóla SÞ og Jafnréttisstofa héldu í vikunni undir yfirskriftinni „Drögum kynjatjöldin frá: Til móts við kynjaða heildarsýn á áföll og fíkn“. Á ráðstefnuna komu sérfræðingar í fremstu röð á heimsvísu frá Kanada, Írlandi, Finnlandi og Belgíu.
Svandís Svavarsdóttir ávarpaði ráðstefnuna í upphafi þar sem hún boðaði framsæknar breytingar í málaflokknum. Erlendu gestirnir höfðu á orði hversu framsækin og metnaðarfull ræða hennar hefði verið. Heilbrigðisráðuneytið stefnir greinilega að því að skapa kerfi sem tekur tillit til þeirra kollhnísa sem átt hafa sér stað í samfélaginu á undanförnum árum, #metoo-byltingarinnar, kröfu kvenna um bætt úrræði í ofbeldismálum, betri meðferðarúrræði, ekki síst fyrir ungt fólk, uppbyggingu heildstæðra úrræða eins og Bjarkarhlíðar til að stuðla að öryggi kvenna, barna og annarra þolenda ofbeldis, og þeirri staðreynd að núorðið er viðurkennt að ofbeldi og önnur persónuleg áföll eru stórt heilbrigðisvandamál sem skoða þarf í víðu samhengi. (more…)
